روابط عمومی اتحادیه تعاونی های صنایع دستی استان تهران…
انواع صنایع دستی
طبقه بندی و معرفی صنایع دستی ایران- بخش اول
صنایع دستی ایران، در کنار چین و هند، یکی از سه قطب برتر صنایع دستی جهان است. در این مقاله انواع فرآورده های دستی معرفی می شوند.
انواع صنایع دستی
هرچند از جهات گوناگون می توان به طبقه بندی صنایع دستی پرداخت، اما از آنجا که روش تولید فرآورده های دستی یکی از مهم ترین وجوه تمایز این “هنر-صنعت” است، طبقه بندی زیر را بر مبنای روش ساخت انجام می دهیم.
۱- بافته های داری
انواع صنایع دستی
محصولاتی است که به کمک دارهای افقی یا عمودی مستقر در زمین، در زمانِ بافت، تولید می شود. گلیم ساده، گلیم سوماک (گلیم یک رو)، زیلو، پلاس، گبه و قالی، مشهورترین بافته های داری و ضمناً مهمترین زیراندازهای سنتی ایران به شمار می روند.
برای دیدن ویژه نامه قالی در تبیان اینجا کلیک کنید
٢- دستبافی (نساجی سنتی)
انواع صنایع دستی
فرآورده هایی که با کمک دستگاه های بافندگی دو وَردی، چهار وَردی، شش وَردی، هشت وَردی و ژاکارد دستی تولید می شود. زری، مخمل، ترمه و “دارایی” شاخصص ترین دستبافت های کشورمان محسوب می شوند و جاجیم و پارچه های دستباف پنبه ای، پشمی و ابریشمی که در مناطق شهری، روستایی و عشایری تولید می شوند از دیگر دستبافت هاست.
شمار رودوزیهای سنتی ایران را می توان متجاوز از ۳۰ نوع دانست که در هر منطقه از کشورمان با بهره گیری از ویژگی های منطقه ای از نظر طرح و نقش و بر اساس سنت های موجود تولید می شود.
۳- بافتنی
انواع صنایع دستی
انواع محصولاتی که با میل و قُلاب و مانند آن، با بهره گیری از الیاف طبیعی تولید می شود؛ نظیر جوراب، کلاه، دستکش، شال گردن و غیره که امروزه به طور کلی در مناطق روستایی و گاه عشایری به دست زنان تولید می شود.
۴- رودوزی های سنتی
انواع صنایع دستی
همه محصولاتی که از طریق دوختن نقوش سنتی روی پارچه های بی نقش، یا کشیدن قسمتی از نخ های تار و پود پارچه به وجود می آید. سوزندوزی بلوچ، پته دوزی کرمان، قلاب دوزی رشت، گلابتون دوزی بندر لنگه، سوزن دوزی ممقان، سوزندوزی و ملیله دوزی اصفهان جزء مشهورترین رودوزی های ایرانی است.
شمار رودوزیهای سنتی ایران را می توان متجاوز از ۳۰ نوع دانست که در هر منطقه از کشورمان با بهره گیری از ویژگی های منطقه ای از نظر طرح و نقش و بر اساس سنت های موجود تولید می شود.
۵- چاپ های سنتی
انواع صنایع دستی
مراد از چاپ های سنتی، نقش پذیری پارچه ، با مهر، قلم مو و نظایر آن است. چاپ قلمکار در روزگار ما در اصفهان از رونق بسزایی برخوردار است و بیشتر با قالب های چوبی بر روی پارچه متقال انجام می شود.
چاپ کلاقه ای در تبریز و اسکو رواج دارد و به طور کلی بر پارچه ابریشمی با مهر و به شیوه خاص صورت می گیرد.
۶- نمد مالی
انواع صنایع دستی
انواع فرآورده هایی که با تراکم فشرده توده های پشم و کرک در شرایط فنی مناسب از طریق ورز دادن تهیه می شود را نمد مالی می نامند. از این راه، محصولاتی مانند کلاه نمدی، پالتو نمدی (کَپَنَک)، نمد زیرانداز و غیره تهیه می شود.
نمدمالی به صورت نمدزیرانداز، در شهرهایی چون استهبان، رامسر، سمنان، بهبهان و غیره رواج دارد. ضمن آنکه تولید کلاه نمدی که بخشی از لباس های سنتی مردان لُر، قشقایی، بختیاری است، در شهرهایی چون شهرکرد و شیراز رونق دارد.
٧- سفالگری و سرامیک سازی
انواع صنایع دستی
محصولاتی که با استفاده از گِل رس و همچنین گِل به دست آمده از سنگ های کوارتز و کائولین به کمک دست و چرخ سفالگری ساخته و سپس پخته می شود.
محصولات سفال و سرامیک مناطقی چون لالجین همدان، میبُد یزد، مِندگناباد، اصفهان، شهرضا، نطنز، تبریز و قم از شهرت بسزایی برخوردار است؛ ضمن آن که طی سال های اخیر، محصولات جالب و با ارزشی در شهر تهران به دست صنعتگران هنرمند سفالگر ساخته و عرضه شده است.
برای دیدن ویژه نامه سفالگری در تبیان اینجا کلیک کنید.
۸- شیشه گری
انواع صنایع دستی
محصولاتی که از طریق شکل دادن مواد معدنی ذوب شده در کوره، نظیر سیلیس، خرده شیشه و یا ترکیبی از این دو و با استفاده از روش دمیدن با لوله مخصوص و کاربرد ابزار دستی شامل انبر-قیچی و قالب های ویژه و غیره حاصل می شود و مراحل تکمیلی و تزئینی دیگری نظیر نقاشی، تراش، آبگز نمودن، مات کردن، تلفیق با فلز و غیره را نیز دربر می گیرد.
مهم ترین مرکز ساخت محصولات شیش دست ساز، تهران است که در آن کارگاه های متعددی به تولید محصولات شیشه ای با روش “فوتی” (=دست ساز) می پردازند.۱
ادامه دارد…
